بیماری همولایتیک نوزادان چیست؟

بیماری همولایتیک نوزادان یا«اریتروبلاستوزیس فتالیس»، هنگامی اتفاق می افتد که یک ناسازگاری بین خون مادر و جنین وجود داشته باشد.

"همولایتیک" به معنی لیز شدن (تخریب) سلولهای قرمز خونی
"اریتروبلاستوزیس" اشاره به ساخت سلولهای قرمز نابالغ خون
"فتالیس" اشاره به جنین
علت ایجاد آنمی همولایتیک نوزادان چیست ؟

آنمی همولایتیک نوزادان اغلب زمانی ایجاد میشود که خون مادر Rh منفی است و جنینی از پدری با Rh مثبت دارد. هنگامی که جنین Rh مثبت مشابه پدرش دارد اگر گلبولهای قرمز جنین با خون Rh منفی مادر برخورد کند این مشکل ایجاد میشود. این برخورد معمولاً در زمان زایمان، هنگامیکه جفت جدا میشود اتفاق میافتد. اگر چه، این حالت ممکن است هر زمان که سلولهای دو جریان خونی (مادر و جنین) با هم مخلوط شوند ایجاد شود. به عنوان مثال، سقط جنین، زایمان زودرس ویا در طول انجام یک آزمایش تشخیصی پیش از زایمان(مثل نمونه برداری از آمنیوسنتز یا پرزهای کوریونیک)

سیستم ایمنی مادر سلولهای خونی Rh مثبت جنینش را به عنوان بیگانه (غریبه) میشناسد. درست مثل هنگامیکه باکتری ها به بدن حمله میکنند، سیستم ایمنی با تولید آنتی بادی برعلیه سلول بیگانه مقابله میکند و باعث تخریب سلولهای بیگانه میشود. پس از آن سیستم ایمنی مادر این آنتی بادی ها را برای برخورد مجدد با سلولهای بیگانه نگه میدارد، حتی در بارداری های بعدی! مادر اکنون به Rh حساس شده است.

در اولین بارداری، احتمال حساس شدن Rh وجود ندارد. معمولاً این مشکل در بارداریهای بعدی با جنین های Rh مثبت اتفاق می افتد. در طول این بارداریها، آنتی بادی های مادر از جفت عبور میکند تا با سلولهای Rh بدن جنین مقابله کنند. به محض اینکه آنتی بادی ها سلولهای خونی را تخریب کنند، جنین بیمار میشود، این پدیده در طول بارداری اریتروبلاستوزیس فتالیس نامیده میشود وبه این حالت کم خونی همولایتیک نوزاد میگویند.

کم خونی همولایتیک نوزادان معمولاً در دومین بارداری یا بارداری های بعدی مادر پس از اینکه مادر با جنین اولش حساس شد، اتفاق می افتد.

چرا آنمی همولایتیک نوزادان نگران کننده است؟

هنگامی که آنتی بادی های مادر به گلبولهای قرمز نوزاد حمله میکند، گلبول ها شکسته شده و تخریب میشوند (همولیز) که منجر به کم خونی نوزاد میگردد. کم خونی خطرناک است، ‌چراکه موجب کاهش توانایی حمل اکسیژن خون دربافت ها و اندام های نوزاد میشود. در نتیجه:

بدن جنین از طریق ساخت بیشتر و سریعتر گلبول های قرمز در مغز استخوان، کبد و طحال با این وضعیت مقابله میکند. این واکنش باعث میشود که این اندام ها بزرگتر شوند. گلبولهای قرمز جدید که «اریتروبلاست» نامیده میشوند، نابالغ بوده و کارایی سلولهای قرمز بالغ را ندارند.
به محض اینکه گلبولهای قرمز از بین میروند، ماده ایی که «بیلیروبین» نامیده میشود، شکل میگیرد. نوزادان قادر به پاک کردن بیلیروبین از خون خود نبوده واین ماده میتواند در خون و سایر بافتها و مایعات بدن نوزاد افزایش یابد که «هایپربیلیروبینمیا»(افزایش بیلیروبین خون) نامیده میشود. از آنجایی که بیلیروبین دارای رنگدانه است موجب زرد شدن پوست و بافتهای نوزاد شده که «زردی» یا «یرقان» نامیده میشود.
عوارض ناسازگاری همولایتیک نوزادان از خفیف تا شدید بروز میکند.در ادامه برخی از این عوارض ذکر شده است:

در طول بارداری :

آنمی خفیف، افزایش بیلیروبین، زردی
جفت به پاک کردن بیلیروبین از خون کمک میکند اما نه بطور کامل.

آنمی شدید همراه با بزرگی کبد وطحال
زمانیکه ارگانها و مغز استخوان نتوانند تخریب سریع گلبول های قرمز خونی را جبران کنند، کم خونی یا آنمی شدید ایجاد میشود و اندامهای دیگر را تحت تأثیر قرار میدهد.

هیدروپس فتالیس
این عارضه زمانی اتفاق میافتد که ارگانهای جنین تحمل کم خونی (آنمی) را ندارند. قلب شروع به از کار افتادن میکند و میزان مایعات در سطح بافتها و ارگانهای بدن جنین افزایش می یابد. احتمال اینکه جنین مبتلا به هیدروپس فتالیس مرده بدنیا بیاید زیاد است.

بعد از تولد:

کم خونی و افزایش شدید بیلیروبین و زردی
کبد نوزاد نمیتواند میزان زیاد بیلیروبین را تحمل کند در نتیجه گلبول های قرمز خون از بین رفته و کبد نوزاد بزرگ شده و کم خونی ادامه می یابد.

کرنیکتروس (یرقان مغزی)
شدیدترین نوع افزایش بیلیروبین و کم خونی است که در نتیجه آن بیلیروبین در مغز افزایش می یابد. این حالت موجب شوک (حمله های ناگهانی) آسیب مغزی، کری و مرگ نوزاد میگردد.

مقالات مرتبط با بیماری همولایتیک نوزادان چیست؟

پرسش و پاسخ

سوال 1402/05/07

با سلام من یک دختر سالم دارم و یک سقط با مجوز پزشک قانونی و یک مرده زایی در هفته ٣٤, گروه خونی من o منفی و همسرم o مثبت. در بارداری دوم بچم مشکل داشت همش هر دکتری رفتم گفتند مشکل ژنتیکیه, در صورتیکه دکترم با اینکه می دونست گروه خونیه من منفیه و باید حتما بعد از خونریزی و لک بینی روگام بزنم به من آمپول نگفت بزنم, هفته ١٣ بود که رفتم سونوگرافی انومالی همه چی بچه خوب بود( بارداری قبلیم را می گم ) یک دفعه وقتی ١٦ هفته رفتم سونو آنومالی همه چیز تغییر کرد, همه چی بچه از ستون مهره گرفته تا استخونهاش همه مشکل پیدا کرده بود, از اینجا به بعد پیش هر دکتری که می رفتم می گفتند فوکوملیاست و ژنتیکیه, هیچی دیگه گفتند باید سقط بشه, برای بارداری بعدی هم از هر کدوم می پرسیدم می گفتند مشکل ژنتیکی شانسیه نگران نباش احتمالش کمه دوتا بارداری پشت سر هم بچه مشکل پیدا کنه, منم دیگه فکر می کردم دیگه همینه, این بارداریم از اول همش استرس داشتم, البته چون خونریزی نداشتم می گفتم انشاءالله که هیچی نیست تا اینکه دوباره ١٦ هفتگی رفتم سونو گفتن دو هفته اندام های حرکتیش عقبه این بار دیگه با اینکه گفتن سقط کن نگهش داشتم و در هفته ٣٤ قلبش ایستاد, و مشکل هیدروپس فتالین هم پیدا کرده بود, باز الان که مراجعه می کنم اصلا احتمال rh را کنار می زنن و باز فقط می گن ژنتیکه, من چه آزمایشی باید بدم که ببینم چه مشکلی هست,نسبت فامیلی من و شوهرم, مادر من و پدر همسرم دختر عمو و پسر عمو هستند, با تشکر

پاسخ مدیر 1402/05/07

توصیه می شود ویزیت متخصص ژنتیک شوید و طبق نظر ایشان عمل کنید . . با شماره بخش ژنوم آزمایشگاه نیلو ( 88208376021-) تماس بگیرید و یک وقت مشاوره با مشاورین ژنتیک مان بگیرید.

سوال 1402/03/27

با سلام.گروه خونی من منفی همسر مثبت.بارداری اول رگام زدم.گروه‌خونی دخترمم منفی بود.بارداری دوم بعلت خونریزی یکبار در هفته ۱۳ و یکبارم اواخر هفته۲۵ رگام زدم.پسرم گروه خونیش مثبت بود ۷۲ ساعت بعدش مجدد رگام زدم.حالا نگرانیم اینه من رگام رو بابد هفته ۲۸ میزدم ولی ۲۵ هفته زدم.و هفتهی ۴۰ زایمان کردم.آیا پسرم در معرض خطر؟چطور بفهمم

پاسخ مدیر 1402/03/27

نگران نباشید. پزشک بین هفته 26 تا 28 بارداری، حداقل یک دوز روگام را تجویز می­ کند. اگر گروه خونی جنین به هنگام تولد مثبت تشخیص داده شود، ظرف 72 ساعت پس از زایمان مجدداً یک دوز دیگر دریافت خواهید کرد. که شما انجام داده اید و مساله ای ندارد

سوال 1401/03/01

سلام وقتتون بخیرمن بچه اولم از بدو تولد همولیز داشت درمان شد گروه خونی من AB و گروه خونی همسرم Aمثبت هستش آیا احتمال داره بچه دومم هم همولیز داشته باشه یا نه؟آر ااچ من مثبت هستش

پاسخ مدیر 1401/03/01

جواب: بله احتمالش هست . عدم سازگاری گروه خونی ABO ، گروه های خونی فرعی و عامل Rh موجب بیماری‌های همولیتیکی و اریتروبلاستوز جنینی مانند کم خونی و زردی می‌شود.

سوال 1399/09/17

سوال: سلام من سه ماهه باردارم و معلوم نیست جنسیت چیست و خودم کم خونی داشتم و الان به جنین زده حالا میشه بگید چه بیماری داجنینم و درمانش چیست باید سقطش کنم یانه

پاسخ مدیر 1399/09/17

جواب: باید نتیجه تست CBC و Hb Electrophoresis خودتان و شوهرتان دقیق توسط یک متخصص خونشناسی بررسی شود و دقیقتر بتواند در این مورد نظر دهد.

سوال 1399/08/04

سوال: با سلام و ادب لطف میکنید من رو هم از نگرانی در بیارید خیلی تحقیق کردم خودم گروه خونی منفی و همسرم مثبت است برلی بارراری اول لکه بینی داشتم خودم مطالعه کردم و بلافاصله بعد از لکه بینی خواستم تا امپول رگام برام بنویسن و یاد اوری کردم و ماه هفتم هم دریافت کردم موقع بدنیا امدن فرزندم گروه خونی منفی داشت پس نیازی نبود بعد از اون یک سقط داشتم به علت تشکیل نشدن قلب و در خانه و به جایی مراجعه نکردم و اطلاع نداشتم ک باید بزنم الآن باردارم هفته چهارم خودم گفتم برام ازمایش کومبس بنویسه حالا سوالم اینه اگر مثبت باشه چجوری میشه؟ متشکرم

پاسخ مدیر 1399/08/04

جواب: نگران نباشید اگر نتیجه اش مثبت بود برایم بنویسد تا راهنمایی لازم را برایتان انجام دهم.

سوال 1397/03/13

سعیده

شنبه 9 اردیبهشت 1391 - 16:16

 

سوال:

سلام من قبل بارداری به متخصص گفتم هم ازمایشهای لازم خودم رابنویسدهم همسرم راولی الان که جواب ازمایشها رادیدم اصلاRHرابرای چک کردن ننوشته اینها چجورمتخصصهایی هستندکه اطلاعی ازاین چیزهاندارنداگراین مسئله اینقدرخطرناک است چراپزشکان اهمیتی به ان نمیدهندالان برای اطمینان پیداکردن بایدچکارکنم؟اگرچیزی که دربالاگفتیددرموردمن وهمسرم وجودداشته باشدبایدچکارکنیم؟چیزی درموردمقابله بااین مسئله درمقاله تان ننوشتید.باتشکرفراوان

جواب:

نگران نباشید ، یک تست گروه خون و RH هم خودتان و هم شوهرتان انجام دهید.

 

سعیده

سه شنبه 16 خرداد 1391 - 14:46

 

سوال:

سلام من دربالادرموردRH از شماپرسیدم دکترالان فقط برای من RHرانوشته وبرای شوهرم راننوشته الان جوابم راگرفتم RHمن مثبت وگروه خونیم Oاست اگرشوهرم مثلاOمنفی باشدایابازهم احتمال خطربالاهست؟

جواب:

خیر ، زمانیکه شما یک گروه خونی را نداشته باشید و جنین از شوهرتان بگیرد می تواند خطر ساز باشد.

 

شهرزاد

شنبه 29 مهر 1391 - 10:57

 

سوال:

سلام

من گروه خونی O- دارم و همسرم B+ دارد . اولین بارداری ام را بازردی کمی که پسرم داشت سپری کردم که تقریباً کمتر از 10 روز طول کشید.

الان در هفنه 23 بارداری هستم .جنسیت فرزندم پسر است . چقدر این تفاوت گروه خونی می تواند برایم مشکل ساز باشد ؟ آیا قبل از زایمان بایستی اقدام خاصی بجز آمپول رگام ، انجام داد؟

بسیار نگرانم چون در سال 86 یک بار جنین چهار ماه ام خودبخود مرد!

جواب:

یک تست Indirect Coomb's انجام داده و جوابش را برایم بنویسید.

 

شهرزاد

دوشنبه 1 آبان 1391 - 09:16

 

سوال:

سلام من چند روز است سوالاتی داشتم اما جوابی هنوز دریافت نکرده ام!

لطفاً پاسخ دهید.

جواب:

اگر جواب نگرفته اید مجدد سوالتان را تکرار کنید.

 

شهرزاد

شنبه 6 آبان 1391 - 09:55

 

سوال:

باسلام

و پوزش از دیر کرد جواب شما

Indirect Coomb's= negative

RH=negative

جواب:

نگران نباشید جوابتان مشکلی ندارد.

 

6LdfT2UfAAAAAAxZguzC6elM2sHztpu8uBz5oaJf