پاپ اسمیر چیست؟ | نحوه انجام آزمایش Pap smear

سرطان دهانه رحم یکی از سه سرطان بدخیم در زنان می باشد که منجر به مرگ ومیر می‌شود.

تغییرات پیش از سرطان و مراحل اولیه سرطان دهانه رحم، علامت مشخص و آزمایشگاهی ندارد و در بیشتر موارد فاقد علامت است.

بهتر است زنانی که خونریزی در فاصله بین قاعدگی‌های خود دارند، خونریزی بعد از تماس جنسی، دوش واژینال و یا پس از معاینه لگن دارند، درد ناحیه لگنی دارند که وابسته به سیکل عادت ماهیانه شون ندارد، وجود ترشحات زیاد و غیر طبیعی که ممکن است رقیق یا غلیظ و همراه با بوی تعفن باشند داشته باشند، تکرر ادراری دارند که در کشت ادرار چیزی یافت نمی‌شود و یا در هنگام ادرار کردن درد دارند، بهتر است که به پزشک زنان مراجعه کرده و تست پاپ اسمیر (Pap Smear) انجام دهند.

توجه: برای انجام تست پاپ اسمیر می‌توانید به آزمایشگاه مجهز نیلو مراجعه نمایید. ما با استفاده از تجهیزات پیشرفته و کادری مجرب آماده ارائه خدمات به شما عزیزان خواهیم بود.

تاریخچه تست پاپ اسمیر

دردهه 1920 میلان یک پزشک برجسته یونانی به نام گئورگیوس پاپانیکو لائو (Papanikolou Gerogios) به این کشف بزرگ رسید که می توان تغییرات پیش سرطانی و سرطان سلول‌های پوشش دهانه رحم را تشخیص داد و بسیاری از آنها را با موفقیت درمان نمود.

این تست از همان زمان به نام تست پاپ اسمیر(Pap Smear)  معروف شده است.

در پی این کشف، میزان مرگ و میر ناشی ار سرطان دهانه رحم در زنان به میزان چشمگیری (بیش از 70%) کاهش یافت.

با وجود این، ریشه کنی سرطان دهانه رحم هنوز به صورت هدفی دور از دسترس باقی مانده و در حال حاضر سالیانه 3-2 میلیون نفر از این نوع سرطان از سراسر دنیا گزارش می شود.

درایالات متحده آمریکا سالیانه حدود 450 هزا نفر مبتلا به سرطان دهانه رحم می‌شوند که 50 % این سرطان‌ها در زنانی رخ می‌دهد که هیچگاه در طول عمر خو تست پاپ اسمیر انجام نداده‌اند، 20 الی 10 درصد این موارد نیز در زنانی مشاهده شده است که در 5 سال اخیر منتهی به بروز سرطان، پاپ اسمیر انجام نداده اند و 25% موارد هم در زنانی دیده شده است که یک تست با نتیجه غیر طبیعی داشته‌اند اما پیگیری مناسبی در مورد آنها انجام نشده است.

چه کسانی به آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear) نیاز دارند؟

زنانی که دارای علائمی همچون خونریزی بعد از رابطه جنسی، وجود ترشحات زیاد، درد هنگام ادرار و تکرر ادرار دارند لازم است تا تست پاپ اسمیر را انجام دهند. 

به طور کلی تمام زنان از سن 20 تا 65 سالگی باید این آزمایش را طبق فواصل زمانی مشخص انجام دهند ولی توصیه شده است که در صورتی که یک خانم دارای یکی از علائم زیر باشد نیز بهتر است یک تست پاپ اسمیر انجام دهد. زنانی که:

• خونریزی در فاصله بین قاعدگی هاشون دارند.
  
  
• خونریزی بعد از تماس جنسی، دوش واژینال و یا پس از معاینه لگن دارند.
  
  
• درد ناحیه لگنی دارند که وابسته به سیکل عادت ماهیانه شون ندارد.
  
  
• وجود ترشحات زیاد و غیر طبیعی که ممکن است رقیق یا غلیظ و همراه با بوی تعفن باشند.
  
  
• تکرر ادراری دارند که در کشت ادرار چیزی یافت نمی‌شود.
  
  
• در هنگام ادرار کردن درد دارند.
  

ارتباط ویروس پاپیلومای انساتی (HPV) با سرطان دهانه رحم

علت سرطان دهانه رحم سال‌ها ناشناخته بود اما اکنون ثابت شده است که ارتباط HPV با سرطان مزبور بسیار قوی تر از ارتباط مصرف دخانیات با سرطان ریه است (بیش از 99.7%) این ویروس علاوه بر انتقال از طریق تماس جنسی از طریق تماس پوست به پوست هم منتقل می‌شود.

بیش از 100 گونه از این ویروس تاکنون شناخته شده است که از این میان یک سری از گونه ها پرخطرتر می‌باشد (مثل گونه‌های 16 و 18 که عامل 70% سرطان دهانه رحم می‌باشد.

عفونت HPV خیلی رایج است یکی از مکان‌هایی که اغلب بیشتر آلوده به HPV می‌شود، مجرای تناسلی است.

راه انتقال این عفونت غالباً آمیزش جنسی است.

اگر عفونت در ناحیه تناسلی و گردن رحم توسط انواع کم خطر HPV ایجاد شود ضایعه معمولا زگیل تناسلی خوانده می‌شود و تغییراتی که در محل ضایعه ایجاد می شود خوش‌خیم و بی‌ضرر است.

اولین زمان ممکن برای انجام تست پاپ اسمیر و توالی های بعدی

در مورد سن شروع غربالگری، فاصله زمانی بین تست‌ها و زمانی که باید انجام تست پاپ متوقف شود، اختلاف‌هایی وجود دارد.

بهتر است با پزشکتان در مورد دلایل موافق و مخالف هر توصیه صحبت کنید تا ببنید کدام یک از این برنامه‌ها برای شما بهتر است.

پیشنهادات ASCCP: از 20 تا 30 سالگی تست پاپ اسمیر باید هر 3 سال انجام شود.

بعد از 30 سالگی تست Pap Smear باید به همراه تست HPV (ویروس پاپیلومانی انسانی) انجام شود.

اگر هر دو تست منفی بودند، تست باید هر 3 سال انجام شود و اگر تست پاپ منفی و تست HPV مثبت باشد، تست باید هر ۶ تا ۱۲ ماه انجام شود.

انجام تست در اشخاص 65 ساله یا مسن‌تری که ۳ تست منفی پی‌در‌پی داشته‌اند، متوقف می‌شود.

ولی در بعضی از کشورها می توان از تست HPV به تنهایی از سن 25 سالگی شروع کرد و از سن 20 تا 25 سالگی فقط پاپ اسمیر به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد.

مراحل انجام تست پاپ اسمیر

۱- آماده‌سازی پیش از آزمایش: 

• زمان‌بندی مناسب: بهترین زمان برای انجام آزمایش پاپ اسمیر 5 روز بعد از پایان قاعدگی است. باید از انجام این آزمایش در دوران قاعدگی اجتناب کرد.
  
  
• پرهیز از استفاده از دوش واژینال و کرم‌ها: حداقل 48 ساعت قبل از آزمایش، از دوش واژینال، کرم‌ها یا داروهای واژینال و همچنین از فعالیت جنسی خودداری شود.
  
  
• اطلاع‌رسانی به پزشک: در صورتی که بیمار باردار است یا سابقه بیماری‌های دهانه رحم یا نتایج غیرطبیعی قبلی دارد، باید پزشک خود را مطلع کند.

2- روش انجام آزمایش: 

• موقعیت بیمار: بیمار در موقعیت مخصوص (لیتوتمی) قرار می‌گیرد و پزشک از اسپکولوم برای باز کردن دهانه واژن استفاده می‌کند.
  
  
• نمونه‌برداری: با استفاده از یک برس یا اسپاتول مخصوص، نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم جمع‌آوری می‌شود. این فرآیند تنها چند دقیقه طول می‌کشد و ممکن است کمی ناراحتی ایجاد کند، اما دردناک نیست.
  
  
• ارسال به آزمایشگاه: نمونه‌ها به آزمایشگاه ارسال می‌شوند تا از نظر وجود سلول‌های غیرطبیعی بررسی شوند.

3- متدهای مختلف جمع آوری نمونه

تا اواسط دهه 90 تنها از روش سنتی و مرسوم (Conventional) برای انجام تست پاپ اسمیر استفاده می‌شود.

در این روش سلول‌های برداشت شده از مجاری واژن و دهانه رحم توسط وسایل نمونه برداری به روی یک اسلایر شیشه ای منتقل می‌گردید که در این روش حدود 80% سلول‌ها برروی وسایل نمونه برداری باقی مانده و به ناچار دور ریخته می‌شد.

از اواسط دهه 90 روش جدید تین پرپ معرفی گردید (که اصطلاحاً به روش های برپایه مایع و یا Liquid base معروف می باشد و برندهای مختلفی داشته که اولین برندی که توانست تائیدیه FDA بگیرد روش ThinPrep بوده) و تاٌئیدیه اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) رال بعنوان روش با مزیت برتر جهت انجام تست پاپ اسمیر را دریافت نمود.

در این روش تمام سلولهای برداشت شده به یک محلول نگهدارنده منتقل شده و سپس به روی یک اسلاید شیشه ای منتقل می شود.

در هنگام انتقال سلولهای دهانه رحم به اسلاید شیشه ای، در این روش مواد مزاحم غیر تشخیص مثل خون ، سلولهای التهابی ، موکوس حذف می شوند و ثانیاٌ این سلول‌ها به صورت تک لایه به اسلاید شیشه ای منتقل می شود.

این دو خاصیت سبب می شود که هم پوشانی سلولهای پوششی که در روش های سنتی دیده می شود از بین رفته و احتمال پوشیده شدن یک سلول غر طبیعی از بین برود و در نتیجه قدرت و حساسیت تست پاپ اسمیر افزایش می یابد.

در ضمن در هنگام انتقال سلولهای دهانه رحم به مایع نگهدارنده امکان بررسی همزمان برای سلولهای سرطانی و احتمال وجود HPV و عفونت های کلامیدیایی و سوزاک هم وجود دارد.

نتایج تست پاپ اسمیر و نحوه پیگیری

 نتایج تست پاپ اسمیر به تشخیص پزشک برا وجود سلول‌های سرطانی و هر گونه بیماری در دستگاه تناسلی زنان کمک خواهد کرد.

۱- نتایج طبیعی:

معنای نتایج طبیعی: نشان‌دهنده این است که سلول‌های دهانه رحم طبیعی هستند و نیازی به مداخله بیشتر نیست. معمولاً توصیه می‌شود که آزمایش پاپ اسمیر هر سه سال یک‌بار تکرار شود، مگر اینکه عوامل خطر دیگری وجود داشته باشد.

۲- نتایج غیرطبیعی:

• تغییرات سلولی کم‌خطر: این نتایج نشان می‌دهند که تغییرات خفیفی در سلول‌های دهانه رحم رخ داده است، که ممکن است به دلیل عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باشد. معمولاً در این موارد، آزمایش HPV انجام می‌شود.
  
  
• تغییرات سلولی پرخطر: این نتایج نشان‌دهنده تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌ها هستند که نیاز به بررسی‌های بیشتر و سریع‌تر دارد.
  
  
• وجود سلول‌های سرطانی: در موارد نادر، نتایج پاپ اسمیر ممکن است نشان‌دهنده وجود سلول‌های سرطانی باشد. در این صورت، مراحل بعدی تشخیصی و درمانی فوری مورد نیاز است.

۳- مراحل پیگیری پس از نتایج غیرطبیعی:

• تکرار آزمایش پاپ اسمیر: در صورت وجود تغییرات خفیف، ممکن است توصیه شود که آزمایش پاپ اسمیر در 6 تا 12 ماه آینده تکرار شود.
  
  
• آزمایش HPV: بررسی حضور ویروس پاپیلومای انسانی، که عامل اصلی بروز سرطان دهانه رحم است. در صورتی که نتایج مثبت باشد، نیاز به بررسی‌های بیشتری وجود دارد.
  
  
• کولپوسکوپی: اگر نتایج پاپ اسمیر نشان‌دهنده تغییرات پرخطر باشد، کولپوسکوپی (معاینه دقیق‌تر با استفاده از یک دستگاه بزرگ‌نمایی به نام کولپوسکوپ) انجام می‌شود. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا به‌طور دقیق‌تر دهانه رحم را بررسی کرده و از نواحی مشکوک نمونه‌برداری (بیوپسی) کند.
  
  
• بیوپسی دهانه رحم: در صورتی که نتایج کولپوسکوپی نشان‌دهنده تغییرات غیرطبیعی باشد، بیوپسی انجام می‌شود تا نمونه‌ای از بافت برای بررسی دقیق‌تر به آزمایشگاه ارسال شود.

۴- درمان و پیگیری‌های بعدی:

• درمان زودهنگام: بسته به نوع و درجه تغییرات سلولی، درمان‌های مختلفی ممکن است پیشنهاد شود، مانند کرایوتراپی (انجماد سلول‌های غیرطبیعی)، لیزر، یا جراحی‌های کوچک برای برداشتن ناحیه‌های غیرطبیعی.
  
  
• پیگیری منظم: پس از درمان، باید پیگیری‌های منظم انجام شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ تغییر غیرطبیعی جدیدی رخ نداده است.
  

عوارض تست پاپ اسمیر

تست پاپ اسمیر معمولاً یک روش ایمن و بدون عوارض جدی است، اما ممکن است برخی افراد پس از انجام آن دچار عوارض خفیفی شوند. این عوارض شامل موارد زیر است:


۱- خونریزی خفیف یا لکه‌بینی: ممکن است پس از انجام تست، خونریزی خفیف یا لکه‌بینی مشاهده شود که معمولاً ظرف یک یا دو روز برطرف می‌شود.

۲- ناراحتی یا درد خفیف: برخی افراد ممکن است در هنگام انجام تست یا بعد از آن، درد یا ناراحتی خفیفی در ناحیه لگن احساس کنند.

۳- عفونت نادر: احتمال عفونت بعد از انجام تست بسیار کم است، اما در صورت بروز علائم عفونت مثل تب، ترشحات غیرعادی یا بوی نامطبوع، باید به پزشک مراجعه کرد.

۴- اضطراب یا ناراحتی روحی: برخی افراد ممکن است از انجام این تست دچار استرس یا اضطراب شوند که معمولاً با صحبت کردن با پزشک یا مشاور می‌توان این نگرانی‌ها را کاهش داد.


این عوارض معمولاً خفیف و گذرا هستند و در صورت بروز علائم شدید یا مداوم، بهتر است به پزشک مراجعه شود.

نتیجه‌گیری

تست پاپ اسمیر یک ابزار کلیدی برای تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم و پیشگیری از پیشرفت آن است.

نتایج غیرطبیعی همیشه به معنای وجود سرطان نیست، اما نیاز به بررسی و پیگیری‌های بیشتر دارد. پیگیری منظم و دقیق می‌تواند به شناسایی زودهنگام و درمان موفق‌تر کمک کند.