تغییرات هورمونی در سیکل قاعدگی طبیعی
خونریزی قاعدگی قسمتی از سیکل قاعدگی می باشد.در یک سیکل قاعدگی بدن زنان تغییراتی می کند تا هر ماه برای باردار شدن آمادگی داشته باشد. یک سیکل قاعدگی از اولین روز خونریزی قاعدگی شروع می شود. متوسط زمان یک سیکل قاعدگی نرمال 28 روز است. اما یک سیکل نرمال ممکن است از 23 تا 35 روز متفاوت باشد.
ارگانهای دخیل در ایجاد یک سیکل قاعدگی عبارتد از : مغز، غده هیپوفیز، رحم و گردن رحم، تخمدانها و لوله های فالوپ و واژن. تغییر سطح هورمونهای جنسی در بدن باعث ایجاد مراحل مختلف سیکل قاعدگی می شود. دو هورمون اصلی مرتبط با قاعدگی که توسط تخمدانها تولید می شوند عبارتند از استروژن و پروژسترون. هورمونهای FSH و LH که در هیپوفیز ساخته می شوند نیز در این امر سهیم هستند.
در یک سیکل قاعدگی چه اتفاقی می افتد؟
در نیمه اول سیکل میزان استروژن بالا رفته و باعث رشد و افزایش سلولهای رحمی می شود. در پاسخ به هورمون FSH یک تخمک در داخل یکی از تخمدانها شروع به رشد می کند. در حوالی روز 14 از یک سیکل 28 روزه در پاسخ به هورمون LH تخمک از تخمدان آزاد می شود. این مرحله تخمک گذاری نامیده می شود.
در نیمه دوم سیکل تخمک وارد لوله فالوپ که بین تخمدا ن و رحم قرار دارد می شود در این مرحله پروژسترون بالا رفته و رحم را آماده بارداری می کند. اگر در این مرحله تخمک توسط اسپرم بارور شود بارداری رخ خواهد داد. در غیر اینصورت تخمک بعد از مدتی از بین می رود. اگر بارداری رخ ندهد استروژن وپروژسترون کاهش می یابند و لایه ضخیم رحم ریزش کرده و خونریزی قاعدگی یا عادت ماهیانه را ایجاد می کند.
فولیکول همچنین تولید هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون را افزایش داده که این هورمونها سبب ضخیم تر شدن پوشش داخلی رحم می شود، این پوشش داخلی خود را آماده کرده تا تخمک بارور شده را بپذیرد و آن را تغذیه نماید، در صورت عدم لقاح، مقدار استروژن و پروژسترون کاهش یافته و پوشش داخلی رحم، کنده و ریزش می کند و خونریزی قاعدگی شروع می شود .
همزمان با رسیدن به حوالی یائسگی، تخمدانها شروع به مقاومت در برابر هورمون FSH کرده و غده هیپوفیز بیشتر FSH تولید کرده تا سطح استروژن را بالا نگه دارد، این حالت سبب سیکل قاعدگی نامرتب شده و خونریزیهای سنگین و غیرقابل پیش بینی در طول پریودها رخ می دهد.
عدم وجود پریود در یک سال و سطح FSH بالای ۳۰ تا ۴۰ واحد نمایانگر یائسگی می باشد، با توجه به اینکه میزان FSH در حوالی یائسگی در حال بالا و پایین رفتن می باشد لذا تنها یک نتیجه آزمایش FSH برای تشخیص یائسگی کافی نمی باشد
زمانى که تخمک آزاد مى شود میزان هورمون FSH کاهش مى یابد اما اگر تخمکى آزاد نشود میزان این هورمون همچنان بالا باقى مى ماند، احتمالا تلاش مى کند تا تخمدان را به این آزاد سازى تخمک تحریک کند.
هورمون FSH در زنانى که دچار کاهش توانایى تخمدان مى شوند زیاد مى شود، این امر در زنان چهل ساله و همچنین زنان جوانى که ذخیره تخمدانشان کاهش یافته است نیز مشاهده مى شود. .
یک سیکل قاعدگی نرمال چه ویژگی دارد؟
سیکل قاعدگی یک خانم ممکن است در ماههای مختلف کاملاً شبیه هم نباشد . از طرف دیگر سیکل های هر نفر با دیگری متفاوت است. خونریزیها ممکن است کم، متوسط و زیاد باشد و نیز طول مدت آن می تواند متفاوت باشد. اگرچه اکثر پریودها 3 تا 5 روز طول می کشد اما بین 2 تا 7 روز نرمال است. در سالهای اول شروع قاعدگی و در سنین نزدیک به یائسگی سیکلها ممکن است کاملاً نامنظم باشند.
سیکل های قاعدگی از چه سنی شروع می شوند؟
سن متوسط شروع قاعدگی حدود 12 سالگی است. اما این بدان معنی نیست که همه دختران در سن 12 سالگی قاعده می شوند. یک دختر در فاصله سنی 8 تا 16 سالگی ممکن است قاعده شود.
یک خانم تا چه زمانی پریود می شود ؟
زنان تا زمان یائسگی پریود می شوند. سن متوسط یائسگی حدود 51 سالگی است. یائسگی یعنی زن قادر به تولید تخمک نبوده و نمی تواند دیگر باردار شود.مانند قاعدگی سن شروع یائسگی هم می تواند متفاوت باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟
در موارد زیر باید با پزشک خود مشورت کنید:
عدم شروع قاعدگی تا سن 16 سالگی
متوقف شدن بی دلیل عادات ماهیانه
خونریزی بیش از 7 روز
حجم زیادی از حد خونریزی
در صورتی که در فاصله بین پریودها خونریزی داشته باشید
درد شدید هنگام قاعدگی
چه مشکلاتی ممکن است زنان در مورد قاعدگی داشته باشند؟
زنان ممکن است مشکلات مختلفی با دوره های قاعدگی خود داشته باشند برخی از شایعترین آنها عبارتند از :
آمنوره یا عدم وجود عادات ماهیانه: این لغت زمانی به کار می رود که یک دختر خانم تا 16 سالگی پریود نشده باشد ( آمنوره اولیه ) و یا اینکه عادات ماهیانه در خانمی که قبلاً قاعدگی مرتب داشته است قطع شود( آمنوره ثانویه ).علل اصلی آمنوره عبارتند از :بارداری ، شیردهی ، کاهش وزن شدید دراثر یک بیماری وخیم ، ورزش سنگین ، استرس و رژیم های غذایی سخت . اختلالات هورمونی یا بیماریهای دستگاه تناسلی نیز ممکن است عامل بیماری باشند.
دیسمنوره یا قاعدگی دردناک : عبارتست از درد خفیف تا بسیار شدید در هنگام خونریزی ماهیانه . معمولاً در زنان و دختران جوان علت خاصی ندارد. هورمونی به نام پروستاگلاندین عامل این مشکل است. بعضی از انواع مسکنها مانند ایبو پروفن و مفنامیک اسید می توانند درد را کاهش دهند. گاهی اوقات این مشکل در اثر یک بیماری به نام آندومتریوز می باشد .
خونریزی غیر طبیعی از رحم : خونریزی غیر طبیعی رحم با خونریزی قاعدگی متفاوت است.این مشکل ممکن است بصورت خونریزی بسیار حجیم ، خونریزی طولانی مدت ، پریودهای بسیار نزدیک به هم و یا خونریزی بین پریودها خود را نشان دهد. در اوایل سنین قاعدگی و حوالی یائسگی این اختلالات شایعتر هستند. دیگر علل خونریزیهای غیر طبیعی رحم پولیپها ، فیبروم ها ، عفونتها و علل هورمونی هستند.
الگوهای خونریزی غیر طبیعی رحمیAbnormal uterine bleeding (AUB)
1- هیپر منوره: تداوم خونریزی بیش از 7 روز به دلیل مسائلی مانند فیبروم یا میوم زیر مخاطی، آدنو میوز، عوارض حاملگی، تومورها و نامنظمی هورمونی
2- منوراژی: خونریزی قاعدگی بیش از 80 میلی لیتر (مانند دلایل هیپر منوره)
3- متروراژی: خونریزیهای نامنظم در فواصل سیکلهای قاعدگی (به دلایلی مانند لکه بینی در اواسط سیکل قاعدگی در اثر تخمک گذاری، مصرف استروژن، عفونت لایه داخلی رحم-اندومتریت-، پرکاری تیروئید، پولیپهای اندومتر، و سرطانهای دهانه رحم و اندومتر(در موارد بسیار نادر)
4- هیپو منوره: خونریزی قاعدگی خفیف و جزئی ومعمولا در حد لکه بینی( به دلایلی مانند مصرف قرصهای، تنگی دهانه رحم یا منفذ پرده بکارت، چسبندگیهای داخل رحمی یا سندرم آشرمن- چسبندگیهای داخل رحم به دنبال مشکلاتی مانند کورتاژهای خشن)
5- اولیگو منوره: طول مدت دوره قاعدگی بیش از 35 روز( به دلایلی مانند کاهش وزن شدید، کم کاری تیروئید، و.
6- پلی منوره: طول مدت دوره قاعدگی کمتر از 22 روز( به دلایلی مانند کم کاری تیروئید و خونریزی در اثرنامنظمی هورمونی)
7- منومتروراژی: سیکلهای قاعدگی نامنظم همراه با افزایش یا تغییرات طول مدت و مقدار خونریزی قاعدگی( به دلایلی مانند عوارض حاملگی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، و برخی بدخیمی ها)
8- خونریزی پس از نزدیکی: خونریزی در اثر نزدیکی یا در اثر معاینه ( به دلایلی مانند بیرون زدگی یا زخمهای مخاط دهانه رحم ، پولیپ،سرطان و یا عفونتهای دهانه رحم)
9- خونریزی پس از یائسگی: خونریزی پس از یک سال از قطع قاعدگی در فرد یائسه( به دلایلی مانند سرطان دهانه رحم و رحم، عفونتهای واژن و سرویکس، میومهای رحمی)
لازم به ذکر است که تشخیص هر کدام از این الگوها به بررسی پزشکی نیاز دارد. در ضمن بسیاری از دلایل ذکر شده، در تمام موارد مصداق پیدا نمی کند و پس از بررسیهای دقیق پزشکی ، تشخیص برای فرد گذاشته می شود. بنابراین توصیه می شود در صورت تکرار بی نظمی قاعدگی، به پزشک معالج خود مراجعه کنید
خلاصه مراحل قاعدگی:
1- چرخه قاعدگی از روز نخست خونریزی آغاز میگردد.
2- با کاهش سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون غشاء داخلی رحم در هم شکسته و همراه با جریان خون دفع میگردد.
3- با افزایش ترشح F.S.H رشد یک تخمک در یک فولیکول تخمدانی تحریک میگردد. این فولیکول تکامل یافته تولید استروژن میکند.
4- با افزایش هورمون L.H به همراه هورمون F.S.H سبب تخمک گذاری میگردند. در این مرحله سطح هورمون استروژن در جریان خون افزایش اما سطح پروژسترون کاهش می یابد. پس از تخمک گذاری اول (تخمک) از لوله فالوپ به سمت رحم حرکت میکند.
5- با کاهش هورمونهای L.H وF.S.H فولیکول پاره شده (پس از رها سازی تخمک) تبدیل به جسم زرد میگردد. این جسم زرد تولید پروژسترون میکند.
6- در این مرحله هورمون استروژن افزایش یافته و همراه با پروژسترون سبب ضخیم گشتن غشاء رحم میگردند.
7- هرگاه تخمک بارور نگردد جسم زرد از میان میرود و دیگر پروژسترون تولید نمیکند. بنابراین سطح هورمونهای استرژن و پروژسترون در خون کاهش یافته و غشاء داخلی رحم میریزد.
8- آغاز چرخه بعدی
چند نکته:
* دوره خونریزی 3 تا 7 روز به طول می انجامد.
*روز نخست خونریزی، روز نخست چرخه قاعدگی محسوب میگردد.
تعریف تخمک گذاری
به رها شدن یک تخمک بالغ از یک فولیکول تخمدانی اطلاق میگردد.
علایم فیزیکی تخمک گذاری
1- احساس درد و ناراحتی خفیف در ناحیه تحتانی شکم
2- افزایش اندک دمای بدن
3- افزایش ترشح موکوس در مهبل
4- افزایش میل جنسی
5- حساس گشتن سینه ها
عوامل موثر بر زمان تخمک گذاری
1- استرس
2- بیماری
3- تغییر و تحولات ناگهانی در سبک زندگی
* معمولا روز تخمک گذاری 16-12 روز (متوسط 14 روز) پیش از آغاز قاعدگی بعدی میباشد.
* هنگامی که یک تخمک رها میگردد 12 تا 24 ساعت فرصت دارد تا توسط اسپرم بارور گردد.
*برای جلوگیری از بارداری میایست حداقل 5-4 روز قبل و 48-24 ساعت پس از تخمک گذاری از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد. این به این خاطر است که اسپرم قادر است 5-4 روز درون بدن زن زنده بماند.
* برای اطمینان بیشتر میبایست از 6 روز قبل از تخمک گذاری و 3 روز پس از آن از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد.
-
معرفی انواع بیماریهای خونی و ژنتیکی + نحوه تشخیص آنها
-
آزمایش سرطان خون چیست؟ انواع و تفسیر نتایج
-
آزمایشهای تشخیص سرطان سینه کدامند؟ + نحوه انجام
-
سونوگرافی واژینال | نحوه انجام، مزایا و عوارض
-
آزمایش سرطان: انواع و نحوه انجام تست سرطان
-
معرفی آزمایش MS: انواع، نحوه انجام و تشخیص
-
آزمایش HCV یا هپاتیت سی چیست؟ | نحوه انجام و تفسیر
-
بهترین سونوگرافی سلامت جنین در تهران
-
ناباروری و علل آن در زنان و مردان + نحوه تشخیص
-
پاپ اسمیر چیست؟ | نحوه انجام آزمایش Pap smear
سلام خسته نباشین ممنون از پاسخگویی وسایت خوبتون..من همیشه اواخر پریودی ضعف و درد استخوان و احساس سوزش و گرمای شدید و گرگرفتگی دارم مخصوصا شبها شدیدتر میشه این علائم تا دوسه روز بعد از پریود هست ممنون میشم راهنماییم کنین