شما اینجا هستید

13- چالش های آزمایشگاهی تشخیصی ناباروری زنان - قسمت سیزدهم (افزایش آندروژن ها و یا هایپرآندروژنیسم‏)

گردآوری شده توسط : گروه علمی آزمایشگاه نیلو

آخرین به روز رسانی: 1400/01/25

13- چالش های آزمایشگاهی تشخیصی ناباروری زنان - قسمت سیزدهم (افزایش آندروژن ها و یا هایپرآندروژنیسم‏)

شناخته شده‌ترین هورمون آندروژن‌ تستوسترون است و آندروژن های دیگر عبارتند از: دی‌هیدرو تستوسترون (متابولیتی از تستوسترون با قدرت اثر دو برابر) و آندروستندیون ها (شامل آندروستندیون ، دی هیدرو اپی آندروسترون یا DHEA و دی هیدرو اپی آندروسترون سولفات یا DHEA-S که پیش ساز تولید تستوسترون و استرون بوده و ACTH باعث تحریک ترشح آنها از غده آدرنال می شود).

ترشح آندروستندیون و DHEA بطور دوره ای بوده و یک ریتم شبانه روزی مشابهی با کورتیزول دارند (یعنی طی حوالی ساعت 8- 6 صبح به بیشترین مقدار و کم کم طی روز و حوالی نیمه شب به کمترین مقدار خود می رسد)،

در حالیکه DHEA-S ریتم شبانه روزی نداشته و مقادیر سرمی آن بیشتر از آندروستندیون و DHEA است.

تستوسترون آندروژن اصلي موجود در گردش خون است که به طور مستقيم از غدد آدرنال و تخمدان‌ها ترشح مي‌شود يا از طريق متابوليسم آندروستنديون يا دي هيدرواپي آندرستنديون سولفات (DHEA-S) در بافت‌هاي محيطي توليد می گردد.

دی هیدروتستوسترون در سرم دستخوش تغییرات روزانه و مراحل سیکل قاعدگی قرار نمی‌گیرد ولی نیمة عمر اندکی در خون داشته و به سرعت تجزیه می‌شود.

یکی از متابولیت‌های دی هیدروتستوسترون 3- آلفا آندرستندیول گلوکورنید است که در زنان مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا به پرمویی بیش از 10 برابر آنهایی که پرمویی ندارند افزایش می‌یابد.

در زنان حدود یک درصد تستوسترون به صورت آزاد و غیر متصل به SHBG است.

بطور کلی اثر آندروژن ها در عملکرد تخمدان عبارتند از:

- تستوسترون (برخلاف گونادوتروپین ها) در کاهش تقسیم های سلولهای گرانولوزا (که طی فرآیند آروماتیزاسیون آندروژن ها را تبدیل به استروژن می کند) نقش دارد.

- هورمون LH تولید آندروژن ها در سلولهای تکا را افزایش داده و به دنبال آن سطح استروژن ها (بدنبال تبدیل آندروژن ها بویژه آندروستندیون به استروژنها از سلولهای گرانولوزا) هم افزایش می یابد.

- آندروژن‌ها مانع از آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها شده و در نتیجه تخمک در تخمدان‌ها انباشته شده و حالت رشتة تسبیح به خود می‌گیرند.
-
- در نهایت افزايش آندروژن ميتواند سبب افزايش وزن، عدم ‏تخمک گذاری و پر موئي گردد.‌‎ ‎

مواردی که منجر به افزایش آندروژن‌ها می‌شوند عبارتند از:

1- افزایش LH؛ با تحریک سلول‌های تکا منجر به افزایش تولید آندروژن‌ها می‌شود.

2- افزایش نسبت LH/FSH، سبب می‌شود سلول‌هاي گرانولوزاي تخمدان نتوانند آندروژن‌ها را آروماتيزه (تبدیل آندرستندیون به استرون و تستوسترون به استرادیول) و به استروژن تبديل کنند و در نتیجه سطح آندروژن‌ها افزایش می‌یابد.

3- افزایش و کاهش تودة چربی بدن؛ چربی زياد بدن سبب توليد بيش از حد آندروژن‌ها می‌شود.

از طرفی چربی اندک بدن نيز منجر به توليد ناکافی استروژن و اختلال در سيکل قاعدگی می‌شود (بافت چربی با داشتن آنزیم آروماتاز باعث تبدیل آندرستندیون به استرون و تستوسترون به استرادیول می‌شود).

در مجموع زنان دارای کمبود و یا اضافه وزن دارای سيکل‌های نامنظمی هستند که تخمک‌گذاری در آن رخ نمی‌دهد و يا به اندازة کافی نیست.

4- هر عاملی که باعث افزایش شدید SHBG ها شود (بعنوان ناقل آندروژن ها – DHT، تستوسترون و آندروستندیون - و استروژنها – استردایول و استرون -) باعث افزایش میزان توتال آندروژن ها می شود نظیر هایپرتیروئیدیسم، سیروز کبدی و مصرف OCPs و داروهای ضد صرع.

هر عاملی که باعث کاهش شدید SHBG شود هم باعث کاهش آندروژن ها می شود نظیر هایپوتیروئیدیسم، PCO، چاقی.

متابولیت سولفاته دی هیدرو اپی آندروسترون (DHEA) نیز تحت تأثیر آنزیم سولفوترانسفراز از لایة رتیکولاریس کورتکس آدرنال ترشح می‌شود و در مواردی که سایز این لایه کاهش یابد سطح این هورمون نیز کاهش می‌یابد. افزایش آن نشانة اختلال در عملکرد آدرنال است.

سایر مقالات

مقالات مرتبط با 13- چالش های آزمایشگاهی تشخیصی ناباروری زنان - قسمت سیزدهم (افزایش آندروژن ها و یا هایپرآندروژنیسم‏)

پرسش و پاسخ

سوال 1402/01/24

سلام ممنون میشم سوال من و جواب بدید من شش ماهه اقدام کردم برای بارداری سونوما انجام دادم ابعاد رحم ۳۴&۷۵میلیمترضخامت آندومتر۷میلیمترحجم تخمدان راست۱۱سی سیحجم تخمدان چپ۱۰تخمدانها نمای pcoدارن با این حال امکان باروری دارم؟

پاسخ مدیر 1402/01/24

PCO احتمال بارداری را پایین می اورد ولی غیر ممکن نیست و توجه داشته باشید برای بررسی قدرت باروری نیاز به بررسی بیشتر از لحاظ استرادیول، میزان AMH سابقه ی پریودی تان و یا اینکه در یک سال گذشته چند بار پریود شدید و سیکل تا منظم است یا نامنظم و یا ..... بنابرای نیاز به بررسی دقیق سوابق و شرایطتون و همچنین تست های دیگر برای اظهار نظر می باشد.

سوال 1398/08/08

سئوال: سلام، روزتون بخیر و خوشی.... من هفته 17بارداری هستم، غربالگری اول رو در سه ماهه اول انجام دادم و نتیجه آزمایش نرمال بود و بی خطر، در نتیجه پزشک زنانی که تحت نظرشون هستم فرمودن، نیاز به غربالگری دوم نیست، اما با اصرار من تنها آزمایش AFP. Tr رو برام نوشتن، که امروز انجام دادم و هنوز نتیجه آزمایش رو نگرفتم،. سوال من اینه که من از سال ها قبل التهاب مجاری صفراوی داشتم که البته تحت کنترل و درمان بودم که موفق هم بود، منتها در بارداری و به تازگی که آزمایش دادم، آنزیم های کبدی مجدد بالا رفته که البته با توجه به بارداری، من هیچ دارویی نمیتونم برای کنترل اون مصرف کنم، در حال حاضر نگران جنین، و جواب آزمایش دوم غرباگری هستم... ممنون میشم که راهنماییم کنین.. که آیا اصلا بالا رفتن آنزیم ها برای جنین خطراتی هم داره یا نه؟! و ناگفته نماند که علی رغم بالا رفتن آنزیم ها، من هیچ علائم و عوارض پوستی یا ظاهری ندارم...

پاسخ مدیر 1398/08/08

جواب: نه فعلاً مشکلی پیش نمی آید ولی مرتب باید تحت کنترل باشید هم از نظر آنزیمهای کبدی و تعداد پلاکت های خونی و هم علایم بالینی . مصرف مایعات را جدی بگیرید.

سوال 1398/05/12

سئوال: سلام لطفته چی سریعتر پاسخ بدید ممنون میشم چند ماهه رژیم گرفتم برای بارداری دخترسیکل 27و28روزه دارم کیت که میدارم روز 13پریود خط پررنگ میندازه بانظرپزشک این ماه لتروزول مصرف کردم الان روز15سیکل سونوگرفتم ابعادرحم85*35ضخامت اندومتر8 وفولیکولی حدودکلابه به قطر14درتخمدان راست دیده میشود که احتمالا بقایای فولیکول غالب است ابعادواکوی تخمدان نرمال و مقداری مایع آزاد درکلدساک خلفی مشاهده میشود چندتا سوال دارم اول این که آیاهنوزاحتمال بارداری هست بانزدیکی؟اگربله تاکی؟ آیا این مایع آزادممکنه دلیل بارداری باشه چون برای بچه اولم گفتن لکنت پرازآبه البته باسونو امابعدمعلوم شدباردارم بعدازتخمک گذاری هم احتمال بارداری برای دخترشدن هست ؟ اگرباردارنشدم ماه بعد هم بایددارومصرف کنم

پاسخ مدیر 1398/05/12

جواب: از زمان تخمک گذاری احتمال بارداری تا 24 ساعت پس از آن می باشد و در این زمان در صورت نزدیکی امکان پسر دار شدن افزایش می یابد.