معیارهای 2014 تشخیص دیابت بارداری (GDM)

معیارهای 2014 تشخیص دیابت بارداری (GDM) 

براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی دیابت بارداری عبارت است از عدم تحمل کربوهیدرات که منجر به افزایش قند خون با شدت متغیر که برای اولین بار در دوران بارداری ایجاد شود و یا شناسایی شود.

منظور از شناسایی در این تعریف آن است که حتی در صورت وجود دیابت تشخیص داده نشده قبل از بارداری که برای نخستین بار در جریان بارداری مشخص شود، باز نام دیابت بارداری بر آن می گذاریم.

طبق آخرین توصیه انجمن دیابت آمریکا لازم است که برای تمام خانم های باردار فاقد دیابت شناخته شده در هفته 24 تا 28 بارداری، صبح هنگام تست غربالگری دیابت انجام داد.

برای این هدف از دو راهبرد می توان استفاده کرد که هنوز برتری این دو نسبت به یکدیگر روشن نشد است:


1) روش تک مرحله ای یعنی انجام OGTT با 75 گرم گلوکز پس از 8 ساعت ناشتایی.

در این روش فرد با حداقل 8 ساعت ناشتایی صبح به آزمایشگاه مراجعه می کند. ابتدا یک نمونه خون از او گرفته می شود.

سپس 75 گرم گلوگز به صورت محلول را نوشیده و پس از آن دو نمونه یک ساعته و دو ساعته از او گرفته می شود.

اگر یکی از سه حالت ذیل ایجاد شود برای تشخیص دیابت بارداری کافی است:

1- گلوکز ناشتای پلاسما مساوی و یا بیشتر از 92 میلی گرم در دسی لیتر

2- گلوکز 1 ساعته مساوی یا بیشتر از 180میلی گرم در دسی لیتر

3- گلوکز 2 ساعته مساوی یا بیشتر از 153 میلی گرم در دسی لیتر 

به عبارت دیگر در این راهبرد لازم نیست ابتدا تست چالش گلوکز (Glucose Challenge Test = GCT) پس از خوردن 50 گرم گلوکز انجام شود.

در نتیجه با این راهبرد مراحل تشخیص دیابت بارداری بسیار ساده تر شده و به همین دلیل ADA در معیارهای 2011 خود تنها این روش را توصیه کرده است.

این رویه ADA تا انتشار استاندارد 2013 نیز ادامه داشت. ولی در استاندارد سال 2014 کماکان از روش دو مرحله ای استفاده شده است.

بنابراین معیار، آزمایشگاه ها باید توجه داشته باشند که برای خانم های باردار بخصوص از هفته 24 به بعد میزان نرمال گلوکز ناشتا را باید تا 91 میلی گرم در دسی لیتر اعلام نمائید.


2) روش دو مرحله ای

مرحله 1- انجام تست Glucose Loadingf Test = GLT در حالت غیر ناشتایی که به آن GCT هم می گویند.

در هفته 24 تا 28 بارداری ، با مصرف 50 گرم گلوکز در حالت غیر ناشتا و اندازه گیری گلوکز یک ساعت بعد ، چنانچه میزان گلوکز یک ساعته کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد تست منفی تلقی شده و مرحله بعدی لازم نیست.

اگر میزان گلوکز یک ساعته بیشتر یا مساوی 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد، لازم است مرحله 2 نیز انجام شود.

به عبارتی این مرحله در افراد نرمال یک مرحله ای بوده و یک ساعت پس از نوشیدن محلول حاوی 50 گرم گلوکز خونگیری می شود.

مرحله 2- انجام تست OGTT با استفاده از 100 گرم گلوکز پس از 8 ساعت ناشتایی و گرفتن 4 نمونه ناشتا، یک ساعته، دو ساعته و در نهایت سه ساعته.

توجه شود که گرفتن هر 4 نمونه اجباری است وگرنه نتایج را نمی توان درست تفسیر کرد.

تفاوتهای مرحله 2 با 1:

1- بیمار باید ناشتا باشد.

2- به جای 50 گرم محلول گلوکز باید محلول 100 گرم گلوکز را بنوشد.

برای تشخیص دیابت بارداری باید حداقل 2 حالت از 4 حالت ذیل وجود داشته باشد تا تشخیص دیابت بارداری مسجل شود:

1- گلوکز ناشتای بیمار بیشتر و یا مساوی 95 میلی گرم در دسی لیتر 

2- گلوکز یک ساعته بیمار بیشتر و یا مساوی 180 میلی گرم در دسی لیتر

3- گلوکز دو ساعته بیمار بیشتر و یا مساوی 154 میلی گرم در دسی لیتر

4- گلوکز سه ساعته بیمار بیشتر و یا مساوی 140 میلی گرم در دسی لیتر

نکته بسیار مهم این که در تمام مراحل روش های تک مرحله ای یا دو مرحله ای بیمار باید در طول مدت آزمایش به حالت نشسته بوده و ازکشیدن سیگار خودداری نماید.

تفاوت استاندارد 2014 ADA با معیار WHO:

1- به جای لود گلوکز 100 گرم از گلوکز 75 گرم استفاده می شود.

2- قند ناشتا و نمونه 2 ساعته گرفته می شود.

در صورتی که قند ناشتا مساوی یا بیشتر از 126 (در زنان غیر باردار) و قند دو ساعته بیشتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد، تشخیص دیابت بارداری گذاشته می شود.

هرچند به نظر می رسد این روش حساست کمتری برای غربالگری داشته باشد.



خلاصه مطالب فوق در جدول ذیل آمده است: